Bodemdaling komt voor in kust- en deltagebieden in de hele wereld, ook in Nederland. Bodemdaling is een proces dat in Nederland al eeuwen aan de gang is op onze veen- en kleibodems. Het is een natuurlijk proces, dat versterkt wordt door menselijk handelen. Als Nederlanders versterken we bodemdaling in het landelijk gebied sinds de start van het ontginnen van veengebieden. Bij deze ontginning zijn vaarten en sloten gegraven om het veen te ontwateren. Op deze manier werden de gebieden geschikt gemaakt voor landbouw. Door de onttrekking van water, komt de veengrond in contact met de lucht (zuurstof) en gaat het oxideren. Hierdoor verliest het veen een deel van zijn volume en daalt de bodem. In het bebouwde gebied wordt de slappe bodem door bebouwing en infrastructuur samengedrukt (zetting) waardoor de bodem daalt.

Soft Soils

Bodemdaling kan ook op niet-slappe bodems plaatsvinden. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij het onttrekken van grondwater voor drinkwaterproductie of bij gaswinning. Deze bodemdaling wordt ook wel diepe bodemdaling genoemd. LOSS focust zich echter op de slappe (ondiepe) bodemdaling. LOSS onderzoekt wel hoe we onderscheid kunnen maken (in modellen) tussen diepe bodemdaling en slappe bodemdaling. Daarvoor wordt intensief samengewerkt met het NWO-onderzoeksprogramma DeepNL.

Oorzaken bodemdaling
Bodemdaling wordt voornamelijk veroorzaakt door compactie, tektoniek, isostasie en biochemische afbraak van organisch materiaal. Meer uitleg over deze mechanismen vindt u in de STOWA DeltaFact Bodemdaling.

Gevolgen bodemdaling

De fysieke gevolgen van bodemdaling zijn talrijk: verhoogd overstromingsrisico, overstromingsdiepte en overstromingsduur, veranderende grondwaterstanden, verzilting van grond- en oppervlaktewater en uitstoot van broeikasgassen. Voor deltasamenlevingen leidt dit tot ernstig economisch verlies door schade aan gebouwen en infrastructuur, verminderde oogstopbrengsten, landverlies en overstromingen. Voor Nederland kan de totale economische schade van voortschrijdende bodemdaling oplopen tot 22 miljard euro in 2050 (PBL-rapport ‘Dalende bodems, stijgende kosten’ (2016)).

Wilt u meer weten over de gevolgen van bodemdaling, kijk u dan eens naar de documentaire ‘Het Zinkende Land’ (18 november 2017, RTV Utrecht) of de animatie over bodemdaling uit deze documentaire.