Bodemdaling in deltagebieden kan leiden tot verschillende problemen, waaronder schade aan gebouwen en infrastructuur, verhoogd overstromingsrisico en verzilting van zoetwatervoorraden, vooral als we kijken naar de gevolgen van versnelde klimaatverandering en zeespiegelstijging (SLR).

Een backcasting-benadering omvat over het algemeen het vaststellen van een visie en een reeks voorkeurstoekomstige toestanden, en vervolgens terugwerkend vanuit die gewenste toekomstige toestanden om de stappen te identificeren die nodig zijn om die toekomsten te bereiken en de bredere visie te bereiken. Deze aanpak is bedoeld om te helpen bij het bepalen van mogelijke strategieën en beleidsmaatregelen in het heden die het bereiken van de beoogde toekomstige toestanden en bijgevolg het beoogde resultaat kunnen vergemakkelijken.

Voor bodemdaling kan scenario-ontwikkeling met behulp van een backcasting-benadering een waardevol hulpmiddel zijn, omdat het de verkenning mogelijk maakt van een reeks mogelijke toekomstige uitkomsten onder verschillende beheerstrategieën, onderzocht in een reeks plausibele sociaaleconomische en klimatologische omstandigheden.

Dit deelproject zal een reeks strategieën en scenario’s voor land- en waterbeheer ontwikkelen met behulp van een backcasting-aanpak om bodemdaling in heel Nederland duurzaam aan te pakken. De scenario’s zullen worden ontwikkeld op basis van een bodemdalingsgerelateerde schaderisicokaart met behulp van een set interventiemaatregelen (uit WP4) en beheerstrategieën voor zowel stedelijke als landelijke gebieden, en een set van gerichte toekomstige toestanden die zijn opgesteld door zowel wetenschappers als belanghebbenden binnen het onderzoeksprogramma Leven op Zachte Bodems (NWA-LOSS).

Alle ontwikkelde scenario’s, beheerstrategieën en gerichte toekomsten zijn erop gericht om bodemdaling te beperken of volledig te stoppen, terwijl ook rekening wordt gehouden met de noodzaak om bodemdalingsgerelateerde infrastructuurschade en de uitstoot van broeikasgassen in gevoelige gebieden in Nederland tot een minimum te beperken, allemaal binnen een duurzame visie.

Methode van het onderzoek: De backcasting-aanpak

In dit deelproject worden scenario’s ontwikkeld voor het duurzaam aanpakken van bodemdaling in heel Nederland. Het proces omvat samenwerking tussen wetenschappers en belanghebbenden om een visie en gerichte toekomstige resultaten te definiëren. Vervolgens zullen op maat gemaakte beheerstrategieën worden ontwikkeld om verschillende niveaus van verzakkingsgerelateerde schaderisico’s aan te pakken. Bijgevolg is het beoordelen en in kaart brengen van bodemdalingsschade een cruciale stap, aangezien de resulterende risicobeoordeling de basis zal vormen om specifieke lokale contexten te verbinden met relevante stedelijke en landelijke interventiemaatregelen die gericht zijn op het bereiken van de beoogde toekomstige toestanden die binnen het LOSS-project zijn vastgesteld.

Er zullen meerdere scenario’s en trajecten worden ontwikkeld en ontworpen op basis van de implementatiebenaderingen van de eerder ontwikkelde managementstrategieën.

Alle scenario’s en beheerstrategieën die binnen dit deelproject worden ontwikkeld, zullen systematisch worden geëvalueerd en beoordeeld op basis van belangrijke criteria, waaronder effectiviteit, economische waarde en milieu-impact. Daarnaast zal worden gekeken naar de voorkeuren van relevante belanghebbenden met betrekking tot de meest maatschappelijk aanvaardbare maatregelen die bodemdaling effectief en duurzaam kunnen aanpakken in elke specifieke lokale context in Nederland. Bij het beoordelingsproces zal vooral rekening worden gehouden met deze drie belangrijke factoren:

1- De effectiviteitsanalyse van maatregelen ter beperking van bodemdaling. Deze beoordeling kan worden gedaan op basis van de output van het Atlantis-model, het voorspellende 3D-bodemdalingsmodel (uit WP3.1), dat de voorspelde toekomstige bodemdalingswaarden kan opleveren die het gevolg zijn van de implementatie van elk scenario en de bijbehorende beheerstrategie.

2- De beoordeling van de sociaaleconomische schade door een analyse van de totale economische waarde, met inbegrip van de kosten van waterbeheer, koolstofkredieten en netto-inkomsten uit landbouwpraktijken in plattelandsgebieden. Voor stedelijke gebieden richt de analyse zich op de onderhoudskosten van gebouwen en infrastructuur. Deze sociaal-economische schadebeoordeling kan worden uitgevoerd op basis van de uitkomsten van de Maatschappelijke Kosten-batenanalyse (MKBA) (uit WP3.3).

3- De milieu- en sociale effectbeoordeling door een analyse van de broeikasgasemissies die het gevolg zijn van de uitvoering van elke beheersstrategie en de bijbehorende maatregelen, die kunnen worden verkregen uit de modellen Atlantis of SOMERS (uit WP3.1).

De uitkomsten van deze backcasting-aanpak en het beoordelingsproces zullen besluitvormers op nationale schaal de nodige informatie verschaffen om weloverwogen keuzes en beslissingen te maken om bodemdaling in heel Nederland op een duurzame manier aan te pakken.